Garnizon Wojska Polskiego – 38 PPSL w Przemyślu

Jeden z zaginionych na początku II Wojny Światowej przemyskich pomników sfotografowany w 1925 r. wraz z grupą żołnierzy, z których jeden został wyróżniony Gwiazdą Przemyśla. Dzięki zdjęciu poznajemy też nieco szczegółów koszar 38 PPSL, w tym budynek oznaczony literą F. Koszary, użytkowane do dzisiaj, zostały przejęte w 1918 r. po austro-węgierskim zaborcy. Wpis (galeria) jest uzupełniony ex librisem pułkowej biblioteki, na którym umieszczono herby Lwowa, Przemyśla i skrót nazwy jednostki charakterystyczną czcionką, z wielką literą S. Nazwa 38 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich występuje w dwóch rodzajach skrótów – 38 PPSL albo 38 PPSLW.

38 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich w Przemyślu – pomnik żołnierza i ex libris biblioteki

38PPSL Przemyśl

Garnizon Przemyśl – 22 Pułk Artylerii Lekkiej i 5 Pułk Strzelców Podhalańskich

Seria zdjęć wykonana prawdopodobnie w przemyskiej dzielnicy Zielonka około 1938 r. Pokazują wspólne ćwiczenia jeźdźców 22 Pułku Artylerii Lekkiej i 5 Pułku Strzelców Podhalańskich. Na drugim planie można dostrzec wiejskie kobiety ubrane w spódnice i chusty. Żołnierze, sfotografowani w siodłach i podczas przerwy, z papierosami i szpicrutami w ręku, noszą czapki polowe oraz płaszcze z oznaczeniami. Na naramiennikach są naszyte numery 22 i 5, stosownie dla 22 PAL i 5 PSP przemyskiego garnizonu. Na kołnierzach zwracają uwagę małe podhalanki (późny wzór) i dwa rodzaje barw broni (poziomych pasków), w tym o wyraźnie innych kolorach (górny jaśniejszy). Mundury niektórych podporuczników nie mają w ogóle ani podhalanek, ani numerów. Więcej szczegółów umundurowania podhalańczyków i artylerzystów z Przemyśla jest na stronie higherthanjumbojets.pl Fotografia, lotnictwo, historia, przyroda okolic Przemyśla.

Przemysl, about 1938; joint exercises of 5 Mountain Rifle Regiment and 22 Light Artillery Regiment. Most of the officers wear coats with podhalanka badges (swastikas and fir twigs) as well as with arms-of-service stripes. Apart from the Polish Army horsemen, peasant women are visible in the background.

Gapa i szachownica na samochodzie – lotnisko Przemyśl-Hureczko 1919 r.

Samochód z gapą i szachownicą najprawdopodobniej w 1919 r. na lotnisku Przemyśl-Hureczko. Inne możliwe lokalizacje to Lwów lub Kraków. Pod orłem na czapce kierowcy emblemat ze śmigłem i skrzydłami często używany przez personel 59. Eskadry Lotniczej. Więcej szczegółów i o historii tego zdjęcia wkrótce na stronie higherthanjumbojets.pl Fotografia, lotnictwo, historia, przyroda okolic Przemyśla.

Polish Air Force chequerboard and military pilot’s badge painted on a car (most probably 1919, the Przemyśl-Hureczko airfield; other possible places are Lvov or Cracow). A non-official expression for this badge in the Polish language is „gapa”.

Sztandar 4. Batalionu Saperów, orkiestra 5. Pułku Strzelców Podhalańskich i Brama Sanocka Dolna w Przemyślu

Wybrane do tego wpisu zdjęcia pochodzą z podzbioru kilkudziesięciu pokazujących ulicę Sanocką w Przemyślu w rejonie stadionu wojskowego i Bramy Sanockiej Dolnej (ceglanego umocnienia pozostałego po zaborze austro-węgierskim). Fotografie wykonano przed II Wojną Światową. Pokazują m. in. niezachowany do dzisiaj mur po prawej, patrząc w kierunku Prałkowiec, stronie ulicy. Defilada harcerek i harcerzy oraz wojska, w tym 5 Pułku Strzelców Podhalańskich i 4 Batalionu Saperów ze sztandarem, odbyła się z okazji jednego ze świąt państwowych. Zdjęcie ze Wzgórza Zamkowego zrobiono prawdopodobnie w tym samym czasie; jest opisane 1930 r.

Przemyscy lotnicy na wojnie 1920 r. (lotnisko Przemyśl-Hureczko; Kresy Wschodnie).

Scenka przy kuchni polowej w 1920 r. w okolicach Płoskirowa z chłopcem w ukraińskiej soroczce (ozdobnie wyszywanej koszuli) na pierwszym planie. Mężczyźni to lotnicy 17. Eskadry Wywiadowczej i żołnierze innych formacji biorących udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Personel 17. Eskadry, o wcześniejszym oznaczeniu 59. Eskadra Lotnicza, jest związany z losami historycznego lotniska Przemyśl-Hureczko (obszerny materiał, w tym o samolocie Hansa-Brandenburg nr 27.76 na podstawie fotografii z wiosny 1919 r., jest w przygotowaniu).

Żołnierze polscy na wojnie w 1920 r. i chłopiec w ukraińskiej soroczce przy kuchni polowej (Płoskirów).

Soroczka – wyszywana ukraińska koszula.

Detale czapek legionowych i duże guziki mundurowe.

Rondelek pod pachą jednego z żołnierzy.

Element kilkuczęściowej menażki.

Szczegóły aluminiowej menażki.

Czapka z orłem Legionów Polskich.

Rosyjska czapka tramwajarza, urzędnicza lub wzorowana na takiej czapka cywilna.

Żołnierz w czapce z jasnym otokiem.

Detale emblematów Armii gen. J. Hallera i orła legionowego.

Trzy różne rodzaje mundurów lotników 17. Eskadry Wywiadowczej i innych żołnierzy w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Wojskowa czapka i nieregulaminowy mundur z prawdopodobnie cywilnymi guzikami.

Detale kuchni polowej.

Lotnicy 17. Eskadry Wywiadowczej, kuchnia polowa i dzieci na Kresach Wschodnich (Płoskirów 1920 r.)

Dzieci w czasie wojny polsko-sowieckiej 1919-1920

Szczegóły kuchni polowej i umundurowania żołnierzy Wojska Polskiego podczas walk w okolicy Płoskirowa w 1920 r. (inne nazwy miasta to Chmielnicki i Proskuriw). Żołnierze dzielą się jedzeniem z dwoma ukraińskimi chłopcami, z których jeden jest ubrany w charakterystyczną, wyszywaną koszulę. Biorąc pod uwagę, że zdjęcie pochodzi z albumu jednego z lotników 17. Eskadry Wywiadowczej z okresu wojny polsko-bolszewickiej należy sądzić, że to właśnie jej piloci, nawigatorzy i mechanicy są gospodarzami posiłku. Inni goście to kawalerzyści (jasne otoki na rogatywkach) i żołnierze Legionów Polskich; są też osoby w pozbawionych carskich bączków czapkach rosyjskich gimnazjalistów i tramwajarzy. Lotnicy 17. Eskadry stosownie do miejsca, z którego przybyli do Przemyśla, ubrani są we francuskie mundury Błękitnej Armii, czyli Armii gen. Józefa Hallera.

W 2019 r. wydałem własnym nakładem pocztówkę wykorzystującą fragment tego zdjęcia. Bardzo dobra ostrość oryginalnej odbitki pozwoliła na duże powiększenia, tak jak na tej stronie internetowej. Widokówka pokazuje też wyszytego w owalu orła Błękitnej Armii i wcześniejszy numer eskadry (59) na naramienniku żołnierza z innego zdjęcia oraz detale dworca kolejowego w Kowlu. W zbiorze mam jeszcze jedno zdjęcie z tymi samymi osobami i inną scenką przy kuchni polowej. Jest ono w opracowaniu, podobnie jak pozostałe oryginały fotografii dotyczące dawnego lotniska Przemyśl-Hureczko i związanych z tym miejscem formacji lotniczych walk o niepodległość, a później II Rzeczypospolitej Polskiej. Więcej archiwalnych i współczesnych zdjęć pokazujących byłe przemyskie lotnisko można obejrzeć na stronie internetowej higherthanjumbojets.pl Fotografia, lotnictwo, historia, przyroda okolic Przemyśla. W razie chęci wykorzystania fotografii z moich stron internetowych, proszę użyć formularzy kontaktowych.

Posiłek lotników 17 Eskadry Wywiadowczej, Płoskirów 1920 r.

Żołnierze Legionów Polskich i inne formacje WP na Kresach Wschodnich

Budynki w Płoskirowie (obecnie miasto Chmielnicki)

17. Eskadra stacjonowała na lotnisku Przemyśl-Hureczko i na Kresach Wschodnich

 

Oryginalna, opisana piórem odbitka z lotnikami 17. Eskadry Wywiadowczej

Kuchnia polowa, Kresy Wschodnie Płoskirów 1920 r.

Wojsko Polskie, dzieci i dworzec PKP w Kowlu (awers kolekcjonerskiej widokówki)

Wojsko Polskie, dzieci i dworzec PKP w Kowlu (rewers widokówki)

drewniane szprychy koła kuchni polowej kuchnia polowa konserwa wojna polsko bolszewicka polskie koleje państwowe na kresach wschodnich kowel przemyśl

dzieci kids polish soviet war 1920 papieros wp legiony kawaleria sowiecka czapka mundur polish legions and blue army jozef haller army field kitchen wooden wheels

prowizoryczne umundurowanie wp wojna 1919 1920 17 eskadra lotnicza 59 eskadra lotnicza dworzec kolejowy w kowlu transport z przemyskiego lotniska w hureczku

przemyslaw chorazykiewicz prywatna kolekcja fotografii hureczko krówniki

hurko siedliska 17 eskadra wywiadowcza 59 eskadra wywiadowcza kowel pkp

1920 polish army field kitchen cigarette polish legions 1920 war soviet cap 1920 uniform polish railways interwar period kovel railway station

ploskirov poland eastern borderlands polish aviation 17 flight bolshevik war

from france to poland from paris to the przemysl hureczko airfield

higherthanjumbojets.pl photography, przemysl history, aviation, wild nature

przemysl flugzeug przemyśl samolot lotnictwo aircraft aviation przemysl poland

 

LVG C. V 17. Eskadry Lotniczej w Brześciu Litewskim

Lotnicy 17. Eskadry prawdopodobnie przy tym samym egzemplarzu LVG C. V, który został później (jesienią 1920 r.) sfotografowany na lotnisku Przemyśl-Hureczko. Dzięki zachowanej oryginalnej odbitce bardzo dobrej jakości poznajemy szczegóły samolotu, w tym konstrukcji śmigła (piasta i łopaty, klejone z wielu warstw drewna) oraz chłodnicy. Zwraca też uwagę torba z narzędziami, czyli śrubokrętami, smarownicą i szewskim (!) młotkiem. Samolot stoi w hangarze stałym na lotnisku w Brześciu Litewskim, podczas gdy na wielu innych lotniskach i lądowiskach były dostępne tylko płócienne namioto-hangary. Mieszanina różnych mundurów jest typowa dla okresu 1918-1920. Alternatywne nazwy jednostki to 17. Eskadra Wywiadowcza oraz z numerem w postaci cyfr rzymskich. Znane jest też użycie obu słów (tj. lotnicza i wywiadowcza) jednocześnie. Jej wcześniejszy numer, nadany jeszcze dla eskadry powstałej we Francji w obrębie Błękitnej Armii, to 59.

Poniemiecki samolot LVG C.V na dawnym lotnisku Przemyśl-Hureczko (1920 r.)

Samolot LVG C.V na lotnisku Przemyśl-Hureczko (wcześniejszym lotnisku Twierdzy Przemyśl założonym przez zaborczą armię Austro-Węgier). Dwupłatowiec należał do 5., 12. lub 17. Eskadry Wywiadowczej; zdjęcie z końca 1920 r. Posiadanie oryginału fotografii pozwala na bardzo duże powiększenia (używając aparatów cyfrowych i dodatkowych soczewek, z minimalną obróbką cyfrową – tylko jasność i kontrast). Te powiększenia nie są największymi z możliwych. Oryginalna odbitka w albumie ma rozmiar 10 cm x 16 cm, koło samolotu średnicę 1 cm, a owalna tabliczka znamionowa na stateczniku pionowym 2 mm. To zdjęcie bez powiększeń opublikowałem w 2016 r. w albumie „From France to Poland, from Paris to the Przemyśl-Hureczko airfield. 59 and 17 Eskadra Lotnicza at the 1919-1920 war with Bolsheviks”. W przygotowaniu jest nowe wydanie albumu; opracowuję też inne publikacje o historii tego najważniejszego przemyskiego lotniska i szczegółach technicznych samolotów.

Pojazdy pancerne

Pierwszy zbudowany w Polsce samochód pancerny „Chwat” użyty w Przemyślu w walkach z Ukraińcami na początku listopada 1918 r. Pojazd został też prawdopodobnie użyty w walkach o Lwów.

 

Pancerniacy z Żurawicy.

 

Czołgi rozpoznawcze (tankietki) we Lwowie; na drugim planie Hotel George.

Inne ujęcie tankietek w centrum Lwowa.

 

Czołgi TKS na ul. Grodzkiej w Przemyślu około 1938 r.

 

Tankietka zdobyta przez Niemców.

 

Czołg 7TP podczas pokonywania przeszkód terenowych.

 

Pociąg pancerny „Boruta” prawdopodobnie podczas krótkiego pobytu w Przemyślu latem 1920 r.

 

Samochody pancerne Peugeot na przedmieściach Przemyśla (ulica Sanocka). Więcej zdjęć wykonanych w tym rejonie miasta jest w części poświęconej 5 Pułkowi Strzelców Podhalańskich i 4 Batalionowi Saperów.